ÇOCUK VE CİNSELLİK

Doğumlarından itibaren her anlamda gelişim ​basamaklarını tırmanan çocuklar, özellikle erken ​çocukluk döneminde cinsel gelişim anlamında en ​hızlı değişimi gösterir (Deniz ve Yıldız-Altan, 2019). ​18 aylık bebekler kendileriyle ilgili farkındalık ​geliştirmeye başlarken, 30. ay itibariyle kendi ​cinsiyetlerini yavaş yavaş anlamaya başlarlar (Deniz ​ve Yıldız-Altan, 2019). Bu noktada “cinsiyeti” ​anlamak; aslında toplumsal cinsiyet rollerinin, ​çocuğun çevresi tarafından çocuğa nasıl ​yansıtıldığını ve bu rollerin çocuğun algısındaki ​yerini de işaret eder. Cinsiyet rollerinin ​ayrışmasının başlangıcı ise çocuğun kendini kız ​veya erkek olarak adlandırabilmesi ile başlar (Martin ​ve Ruble). İki yaş itibariyle bu rollerin temelleri ​atılmaya ve üç yaş itibariyle temel cinsiyet ​davranışları görülmeye başlamaktadır (Deniz ve ​Yıldız-Altan, 2019).

Fakat bu dönemde cinsiyetler arasındaki farklar ​çocuklar tarafından tam olarak anlaşılamamaktadır. ​Sadece kendilerinin ve karşılarındakinin cinsiyetini ​ayırt edebilecek düzeyde farkındalıkları vardır ​(Deniz ve Yıldız-Altan, 2019). Dolayısıyla, bu ​cinsiyet farkının anlaşılması, çocukların zihnine ​peşinden birçok belirsizliği ve soruyu da ​beraberinde getirir.

Ebeveynler ise çocuklarının cinsellik üzerine ​sorduğu sorulardan, henüz onlar için erken olduğu ​düşüncesi ile kaçabilmektedirler. Ancak bu noktada, ​çocuğun gelişimini göz önünde bulundurarak, okul ​öncesi dönemde dahi olsa algılayabileceği şekilde ​açıklamalar yapılabilir. Çocukların baş etmekte en ​çok zorlandıkları durumlardan biri belirsizliktir, ​dolayısıyla bu açıklamaları yapmak onların kendi ​bedenlerini ve gelişimlerini algılamaları açısından ​çok önemlidir.

Cinsellik Eğitimi

Cinsellik, yetişkinlerin belki de çocuklarla ​konuşmakta en çok zorlandığı, hatta belki zaman ​zaman konuşmaktan tamamıyla kaçındığı ​konulardan bir tanesidir. Çocukların cinsellik ​üzerine düşünmeleri, meraklı olmaları ve sorular ​sormaları ise kaçınılmazdır. Cinsellik eğitimi ise bu ​noktada çok kritik bir rol oynamaktadır. Her ne ​kadar cinsel eğitim denildiğinde akla ilk olarak ​üreme ve dolayısıyla cinsel ilişki gelse de (San-​Bayhan & Artan 2004) bu eğitim aslında çok daha ​geniş kapsamlıdır.

Aile ile başlayıp öğretmenler, akranlar, medya, ​danışmanlar ve daha birçok çeşitli kaynak ile devam ​eden cinsel eğitim (Sungur, 1998) bireyin kendisiyle ​ilgili olumlu bir kişilik kavramı oluşturabilmesi, ​fiziksel, duygusal ve cinsel gelişimini anlayabilmesi,

insan cinselliğine ve diğerlerinin görüşlerine saygı ​gösterebilmesi gibi değer yargıları oluşturmasını da ​kapsar (San- Bayhan ve Artan, 2004).

Ebeveynler, çocukların cinsellikle ilgili sordukları ​sorulara bu soruların uygunsuz olduğu ve normal ​olmadığı yönünde tepkiler verebilir. Bu tepkiler ​çocukların yanlış yaptıkları düşüncesine kapılıp ​suçluluk duygusunu hissetmelerine, özgüvenlerinde ​azalma yaşamalarına ve kendi bedenlerine yönelik ​negatif bir bakış açısı geliştirmelerine yol açabilir ​(Deniz ve Kesicioğlu, 2014). Aynı zamanda, çocuklar

meraklarını akran grupları, internet ve televizyon ​gibi kaynaklardan gidermeye de çalışabilirler (Deniz ​ve Kesicioğlu, 2014). Fakat bu kaynaklar, çocuklar ​için her zaman doğru ve güvenilir bilgiyi ​sağlamadığı için onların cinsellik hakkında yanlış ​veya algılayabileceklerinin ötesinde bilgi ​edinmelerine sebep olabilir (Deniz ve Yıldız-Altan, ​2019). Bu sebeplerle, önce ebeveynlerin, sonra da ​eğitimcilerin cinsellik üzerine çocuklara vereceği ​doğru ve uygun bilgiler oldukça önemli bir ​konumdadır.

Cinsel Organların Adlandırılması

Özellikle erken çocukluk dönemi yani altı yaşa kadar ​olan dönemde, çocuklara cinsel organlardan ​bahsederken bu organlara takma isimler ile işaret ​etmek çok yaygın görülen bir davranıştır. Yaygın ​olanın aksine, cinsel organlara takma isimler ​takmak yerine onların bilimsel adlarının (penis-​vulva) kullanılması gerekmektedir (Deniz ve ​Gözütök, 2017). Bedenin diğer bölgelerine isim ​takmayıp sadece cinsel organlara farklı isimler ​takmak, çocuklar için kafa karıştırıcı olabilir. ​Gerçek isimlerinin kullanılmaması, sanki bu ​bölgeler ile ilgili konuların konuşulmaması veya bu ​konuların üstünün örtülmesi gerektiği gibi bir ​izlenim de yaratabilir.

Ayrıca, her ne kadar çocuklar ergenlik döneminde ​okulda aldıkları eğitimle cinsel organların bilimsel ​adını öğrenseler de cinsel gelişiminin temellerinin ​atıldığı erken çocukluk döneminde “orası, pipi, ​kuku, kuş” gibi takma isimlerin yaratacağı ​muhtemel toplumsal tabular, onların bakış açısını ​ve tutumlarını etkilemeye devam edecektir.

Özellikle cinsel istismar başlığı düşünüldüğünde, ​çocukları cinsellik üzerine konuşabilmek adına ​özgüvenli olarak yetiştirmek oldukça önemlidir. ​Cinsel organları “pipi” veya “kuku” gibi sempatik ​görünümlü takma isimler yerine bilimsel adları ile ​adlandırarak, çocukların bu bölgelerinin mahrem

bölgeler olduğunu öğrenmeleri sağlanabilir. Cinsel ​bölgelerine yönelik mahremiyet kavramını ​geliştiren çocukların, herhangi bir cinsel istismar ​durumunda, bunu ebeveynleri ile paylaşmaları ​gerektiğine yönelik bilinçleri de artacaktır.

Hamilelik

Bebeklerin nereden geldikleri üzerine sorulan ​sorular, belki de ebeveynleri en çok zorlayan ​konulardan bir tanesidir. Bu noktada, çocuklara ​yeterli miktarda ve kafa karıştırmadan bilgi vermek ​oldukça önemlidir çünkü gereğinden fazla detay ​vermek, çocuğun zihninde başka soruları da ​uyandıracaktır (Bilkent Üniversitesi, tarihsiz). ​Özellikle beş yaş ve öncesinde çocukların soyut ​kavramları tam olarak algılayamadığı ​düşünüldüğünde,“Seni leylekler/melekler getirdi.” ​gibi açıklamalar yapmak, çocuklar için fazlasıyla ​karmaşık ve yetersiz olacaktır. Bunun yerine, ​annenin karnında bebeği tutan özel bir kese olduğu, ​bebeğin zamanla bu kese içerisinde büyüdüğü ve ​yeterince büyüdüğünde doğum ile dışarı çıktığı ​anlatılabilir (Bilkent Üniversitesi, tarihsiz). Bebeğin ​nasıl dışarı çıktığı eğer çocuk tarafından sorulursa, ​doğum yolunun idrar yapılan açıklığın arkasında ​olduğu anlatılabilir (Bilkent Üniversitesi, tarihsiz).

Eğer çocuk burayı görmek isterse, bir oyuncak ​bebek üzerinde veya kız çocuklarda ayna ile kendi ​bedenlerinde doğum çıkış yeri gösterilebilir (Bilkent ​Üniversitesi, tarihsiz). Bebeğin nasıl oluştuğu ​sorulursa, annenin ve babanın içinde bebeği ​oluşturmak için tohumlar bulunduğu ve bebek ​yapmak istediklerinde babanın tohumlarının ​penisinin ucundan çıkarak, annenin vajinasından ​bebek kesesine geçtiği söylenebilir (Bilkent ​Üniversitesi, tarihsiz).

Mastürbasyon

Cinsellik ile ilgili ebeveynlerin konuşmaktan ​kaçındığı bir diğer konu da mastürbasyondur. ​Kişinin cinsel doyuma kendi kendine ulaşması ​olarak tanımlanan mastürbasyon (Çakşak, 2018), ​erken çocukluk döneminden itibaren görülmeye ​başlayabilir. Gelişimlerinin doğal bir parçası olarak, ​çocuklar büyüyen bedenlerini merak etmeye ve ​keşfetmeye meyillidir. 2.5 yaşından itibaren ve ​özelikle 3-6 yaş aralığında, çocukların mastürbasyon ​yaptığı gözlemlenebilir. Bu anlarda, çocuğu sert bir ​dille uyarmak, yaptığının ayıp olduğunu söylemek, ​elini cinsel organından çekmeye çalışmak, eline ​vurmak gibi hareketler oldukça sakıncalıdır. ​Ebeveynlerin, çocukların mastürbasyonlarını bu ​yollarla engellemeye çalışmaları, çocukların aklına ​kendi bedenine dokunmanın ayıp, sakıncalı ve ​suçluluk duygusu yaratabilecek bir şey olduğu ​düşüncesini yerleştirebilir.

Kendi koluna, bacağına veya yüzüne dokunduğunda ​böyle bir tepki almayıp cinsel organına ​dokunduğunda bunun ailesi tarafından ayıplanması ​çocuğun kafasını karıştıracaktır. Bu durum aynı ​zamanda, çocuğun kendi cinselliğine ve genel ​olarak cinsellik konsepti üzerine tabular ​geliştirmesine sebebiyet verebilir. Dolayısıyla, ​mastürbasyon anında eğer toplum içindeyse ve ​durması isteniyorsa, direkt olarak bir müdahalede ​bulunmak yerine, sakin bir şekilde eline bir oyuncak ​veya bir görev vererek çocuğun dikkatini başka yöne ​çekmek uygun olacaktır.

Gelişimleri gereği doğal bir süreç olsa da çocuğun ​mastürbasyon davranışını hangi sıklıkta ve hangi ​zamanlarda gerçekleştirdiği gözlemlenebilir. ​Örneğin, annesi veya babası ona her kızdığında veya ​bağırdığında gizli bir köşeye girip mastürbasyon ​yapan çocuk için bu, duygusal tatmini sağlayıcı bir ​yol olarak seçilmiş olabilmektedir. Bu sebeple, ​çocuğun davranış örüntüsünü gözlemlemek yerinde ​olacaktır.

Ergenlik döneminde ise, konu üzerine ebeveynlerin ​çocuklarıyla açık ve uygun bir şekilde konuşması, ​çocuğun hem doğru bilgiyi edinmesine hem de ​ebeveynlerine ve kendine karşı güven duygusunu ​güçlendirmesine yarayacaktır. Örneğin ​mastürbasyonun doğal bir eylem olduğu, bedensel ​ya da ruhsal bir hastalığa yol açmadığı çocuğa ​açıklanmalıdır (Çakşak, 2018). Aksi yöndeki ​mastürbasyona karşı “ayıp, günah” şeklindeki ​yaklaşımlar suçluluk ve pişmanlık gibi duygulara, ​anlamsız korkulara ve cinsel işlev bozukluklarına yol ​açabilmektedir (Sadock & Sadock, 2005) Bu gibi ​korkular ise muhtemel bir cinsel istismar ​durumunda çocuğun utanç duymasına, kendini ​suçlamasına ve ailesinden bu yaşantısını ​gizlemesine yol açabilmektedir.